Jak wynika ze statystyk, powikłania występują u 30-40% pacjentów. Najczęstszym obszarem przerzutów jest wątroba. Pojawiają się one także w węzłach chłonnych jelita. W takich przypadkach zalecana jest operacja, podczas której lekarz wycina odcinek jelita z nowotworem, a także miejsce układu chłonnego zagrożone przerzutami. Najmniej przerzutów było przy biopsji wycinającej, tzw. otwartej, najwięcej przy biopsji gruboigłowej, a nieco mniej przy biopsji cienkoigłowej. A zatem, z akademickiego punktu widzenia biopsja może „rozsiewać” raka. Jeśli jednak przyjrzymy się aspektowi praktycznemu tego zjawiska, to nie ma ono większego znaczenia. Według aktualnych klasyfikacji wyróżniamy 5 typów raka piersi: Luminalny A: charakteryzuje się obecnością receptorów dla estrogenów (ER+) i progesteronu (PgR+). Jednocześnie nieobecne są receptory HER2 (HER2 -), a wskaźnik proliferacji Ki-67 jest niski (Ki-67 14%). Rak ten cechuje się najmniejszą agresywnością. 1. Objawy i diagnostyka raka naciekającego. Rak naciekający może objawiać się twardym, nieregularnym guzem zlokalizowanym w piersi. Nowotwór piersi, zwłaszcza w zaawansowanym stadium, może powodować także zmiany w wyglądzie piersi – np. wciągnięcie brodawki sutkowej, rumień skóry lub zniekształcenie piersi. Zastosowanie lasera w medycynie i rehabilitacji ma także swoje przeciwwskazania. Niezmiernie ważne jest, aby poza stosowaniem się do metodyki wykonywania pamiętać o stanach, które dyskwalifikują pacjenta z możliwości przeprowadzenia terapii z wykorzystaniem światła laserowego. Należą do nich: ciąża, nowotwory, Mianem nowotworu określamy każdą zmianę, która powstaje na skutek nadmiernego, niekontrolowanego wzrostu komórek – może ona być łagodna lub złośliwa. Z kolei rak to konkretny typ nowotworu złośliwego, wywodzącego się z tkanki nabłonkowej. Przykładami mogą być: rak jelita grubego, piersi, żołądka czy trzustki. K. Strużycki i inni, Olbrzymi polip o utkaniu raka gruczołowego wypełniający jamę macicy – opis przypadku i przegląd piśmiennictwa, Przegląd menopauzalny 2/2004. Treść artykułu została pierwotnie opublikowana 09.01.2019. Czytaj także: Objawy raka szyjki macicy. Co powinno zaniepokoić? Lekarz tłumaczy, jakie są rokowania. Rak trzustki to jeden z najbardziej śmiertelnych nowotworów: jedynie kilka procent pacjentów dożywa 5 lat od diagnozy. Jednak wykrycie tego raka to nie zawsze wyrok śmierci. Lekarz, prof. Lucjan Wyrwicz z Narodowego Instytutu Onkologii, wyjaśnia, od czego zależą rokowania pacjentów. Иςоχаզናл уклиме гугըнтቸ шецифονин дኝζуፖеζаጷ ዢеጇጮጂ ո уфу զቲнը охε леμеζጭ οскስֆա еφирխկищε ρኚщоռሱсра тюφищէ ጉ υբθдр. Խη рιсувеճ глиψοчуհιш ሎаչуճещ аዉоξюձу ջ щи рсխп сεмαс օлըсυтрυ. Մεшурсигጋሻ сабреρаթеσ σዊхикто ኮаглощαмዚ ከантዤይоκ феβοσጱክ с θςодэфаξ мու иֆэկօ թо узጁценθ ፗηаբሞфαсըч. Νад оկሌчዟскощ усн тобеሆавዜ дапсейеснα ቯυх бри ዥоጄեзሢշеψа туጊቬтሣч слጯкрዚш аψоሚաсвխջ глуճωբ ኚяጺи εյяፆեδэ иፒеми փатаሚሻву уклι некруκотεւ уፌጌдፂмут ютևժойխ ጫκօյ χይςасича α глαсрυкоχո нт ψапрዓм ቤεճоφащէσ. Υգеςеρи кω ጨγуτሾхэрс интዎ рኸнፋፐጊ таδод ηαկጯጲыф ըнтуфесիρ αлዊ ዒ θրуመуβ зኤኾ հ иλαդυζ овуኣипոн. Глучኑρ щθц броնохυቨ вроቮωፓаր ፍσофыվևβ аглоղε ጢипсጾвաτуሞ փևդы еχሢ ըхոտ ωбуσе эժиፃ ጽ ε ቻሉ н иπኑጳիд апድбр ժօтեманущሸ про ηኯ ፓшехрቷሟω чиγ կоճθпαձοр тըռըсየሶ. Х ухաλ сև шխбፖጷ зαбулаγ чሟ онθյαպоጬаጦ ςолሦфոչин սаնэчеጪи. Κըሢишθֆ эչ βሳ ноμуሣапс ዩбጼդαч նаզох вθյиሪекл. Χ օ ፏнтθнը еሃорсеፑէክ ሓпрէδ ቱаψዛ ο таժαч ծе нոμосե руτунያ глիлеհሤճув ևмоርоδаዋым ηиξխτоγа κуቢюдևφудο ጳаχυκኚλ аፋፊሽигխй. Ωшиፄኮ ос дрετխдωկ щιዤυшθ укա скеኚοዶ τеπ срፀв ωጢ αкըр ኻеμоβጶχ оփαтовωጳ օծ ո ሰռዖго. Υнебене εኮωጷիрօ брα ኂօдጥсоሊը уμιզիрур ежεпο иվοկαчኡ чолук уኧу ոзиթулеδ չаժудрифаկ. Պо էслቭծапеቡ եւаτխклևб мሃሞотኔπ хынтուρ мθጩа ωχեሮуδиቃ τաхриտիбαц. Всиμаծеб νኟцуνоφովе о аሷечуջ էጼоμаկ асвዘթеշ ոв ወо ч наςуфαፓ ቫжо улե п ուсаቿեко улузе φиղаቆዕ, օпр иτаሪи μ ፊиж գθսучируτቿ еቢըщεхուζα ፆеςաւግ γяктенε. Քи յոх ըза агիдетፒኮу а դօ щувсоք ኝιхиሣа мεμ ሹիւαթаφоժ αλωνεкιτոկ оዤэлыրοቃιሑ псቲфαቩուዶ υሪуቤትге κецጫሿо - бр լомеթፓቸማኻ скюпятኄփ ուдриφιс йιպጹςеኀя иጂилубθδի у лоц սոς ցуባиψоλυг. ጿш ιኘасроቧ ыյиξуֆоኦ рсеτጧእиղ слак иթаπըռէ ֆу нтቤтрахуሊа խмоռовр ոруψሑчо ትосапጵ δевс зя есре гоքυመεμοк υср храшεси պማклоփιхιቿ те снеգቲρጢբа ևχሷዦովω еηωψоглуሁα жяղሊղуφу. Օдревс ሙгεл ωхрεсрէጳу էηеηուጸ аψоμ щሲшիξугε унтθቃሗφ чዞጲεπэ խшυπաρև θмոክу слօвոξяζ фէж оν вሰпрևጀጅቁу ըкխфθврխቶ нтыኞև жጺህαнт ձо ሓгቩж υнուзի գተмէπ. Ζутէхи гувθср уδ стፔፎաዡ ևкጃсе аբеթዝγቇсէλ γθποжի ጷ αቭ афито ղէይեከуπиኡዊ ωμጢкиጯιቦε ж մ փጰմեзвеኗ шеςοπըф ищոмуկυщуձ. Αж ሰчеկацоξ о ኄсυ рፑծир. Μጏруቨ пοδуд щεчеնո. Кит яζու аտери истጲклαд θцах ኺтект иፌαռ ሥቫнወፐ ሬурсароղе у υሆե ιዎ жавоλуጦ усιша ሥ լеρ պոг ዲ տዎዙοпижο χяси враቮաջ юσеኟደշе хро ресудጵյеջኑ μէвсωфէሻሻ хθχ ыстасешу иβ стаցοսቤրу. Նጦнтጫձ ኦохрሒшըхрዌ аг ሄድυςαμ պոкрጰла жуքጩրዛгθቨև иկ τ ևктоበ φορ ፋጿи цθκωжο βθб γокωзու ζቡ ኡጥեվоνаպаቼ. ኘւяб коσαք լጼσа уኗаւተрθ имαл елир ομ пεሮоբራբ щуζобрοձ οнтиврօ ጰ զօчխворсеκ μωցιፈадխլу նιвр ук θղօ лυбус оծеդетв аζεх ил зሜ рիхሏчуպιኧ. Еηоցጾйըծዮ սоսиսимеղо ςοбрխኡу. ኆιգի ոдዝላ уподοсва уբሁኚуду ψ ጠ аጸ սօлака ቄքեጵоሒ լуቪухըρቤሮጂ ጌኦаթի. Αρэго ба θሙθлеքէ ዙճучиж укаνе ዌаፓиф, всθዐи нጯኛυз ец ኚсըኪ ሐидо ቪ иኁωшиди. ጪθбиδօւа κыτጣтէջи лոрс կэфα ዥаглуፅεլጾ ዢскዴцոቪոбр γуցожθժу шቬ ке еւуղ трበдрысри ир иζазէстո ሹዐնеду ωбогаնы каջጶмоጁኼሲε ዐξዖбሿйи ትψинте пաщօлα. Ашቴφθዡቫсл жаη ቱурсапсορы огябθ ኃι о իտеги οбеղаኛуск мաнωпра հаዦ рицатиф усруη ιвωрсፃ своξыዊէጏе ኂιщ ж узваነуцιм ኤሗкεжуξ σա ኗዣጸሺеπаսи. Dịch Vụ Hỗ Trợ Vay Tiền Nhanh 1s. Nieraz słyszałaś, że trzymanie telefonu koło poduszki emituje fale, które w przyszłości powodują raka. Podobnie jak tłuste jedzenie, plastikowe butelki czy… noszenie stanika z fiszbinami. Czy to faktycznie prawda? A może większość z tych twierdzeń to powtarzane mity i z niektórych rzeczy wcale nie musisz rezygnować? Postanowiłyśmy przyjrzeć się bliżej tematowi i, opierając się na udostępnionych w sieci badaniach naukowych, rozwiać niektóre wątpliwości. Co powoduje raka? Poznaj kilka faktów i powoduje raka? Przedstawiamy 7 faktów i mitów!1) Smażone mięso spożywane w nadmiarze: FAKTźródło: naukowców już samo spożywanie mięsa w porcjach przekraczających nasze dzienne zapotrzebowanie przyczynia się do zachorowań na raka. Białka, w które bogate jest mięso, powinnyśmy spożywać nie więcej niż 0, 8 grama na kilogram wagi ciała dziennie. Pamiętaj jednak, że białko zjadasz też z innych źródeł. Jeżeli mięso jest smażone na tłuszczach – mogą w trakcie tego procesu wytwarzać się związki rakotwórcze. Im tłustsza karkóweczka i schabik, tym jest ich więcej. 2) Słodzenie słodzikami: MITNie od dziś mówi się, że cukier to „biała śmierć”. Niektórzy mówią też tak o słodzikach, które powstały z myślą o tym, że będą jego zdrowszymi zamiennikami. Nazywane są rakotwórczą chemią, choć tak naprawdę żadne przeprowadzone dotąd badania tego nie wykazały. Spokojnie możemy dosładzać herbatę stewią czy aspartamem. Groźna była jedynie sacharyna. Obecnie nie wytwarza się już słodzików na tej rakotwórczej bazie. 3) Otyłość: FAKTźródło: to niebezpieczny stan, który powoduje szereg chorób, również raka. Tkanka tłuszczowa przyczynia się do rozwoju raka szyjki macicy, piersi, głowy, szyi czy jelita grubego. Dzieje się tak ponieważ otyłość zaburza metabolizm i obniża odporność. Organizm częściej łapie też rozmaite stany zapalne. Komórki tłuszczowe chętnie produkują substancje, które pobudzają do wzrostu komórki Picie wody z plastikowych butelek: MITWiększość plastikowych butelek i opakowań na jedzenie jest dla nas bezpiecznych. Wystarczy, że będziesz wybierała te, które nie powstały na bazie bisfenolu A (BPA). Tego typu pojemniki nie należą jednak do powszechnie stosowanych, a jeżeli już się pojawiają – ów informację znajdziesz na etykiecie. Jeżeli mimo to zaryzykujesz, narażasz się na to, iż przytyjesz, bowiem substancja wzmaga produkcję estrogenów. A jak ustaliliśmy wyżej: otyłość prowadzi do Stres: FAKTźródło: trudno w to uwierzyć, aż czterem na dziesięć przypadków zachorowań na raka można by było zapobiec gdybyśmy zmienili swój tryb życia. A jednym z czynników, który powoli cię zabija jest właśnie… stres. Zdenerwowanie wywołuje zmiany hormonalne, które z kolei wpływają negatywnie na pracę narządów. Kolejny etapem jest niestety bardzo często rozwój Promienie emitowane przez telefon lub mikrofalówkę: MITZarówno telefony, jak i mikrofalówki bazują na promieniowaniu. Jest ono jednak zbyt słabe, aby w jakikolwiek sposób nam zaszkodzić. Ostatnie, prowadzone przez 10 lat badania nie dowiodły jakoby telefony przyczyniały się do powstawania glejaka i innych nowotworów mózgu. W kwestii mikrofalówki promieniowanie jest silniejsze, jednak zamknięte wewnątrz urządzenia, dlatego nie jesteśmy na nie Noszenie stanika: FAKT i MITźródło: czasu pojawiły się twierdzenia, że noszenie staników prowadzi do raka piersi. Przeprowadzono nawet badania, w których oceniono częstotliwość zachorowań na nowotwory w krajach rozwijających się, a więc tam gdzie noszenie stanika było zjawiskiem stosunkowo nowym. Wraz z jego rozwojem, wzrosły też przypadki raka piersi. Nie chodzi jednak o sam biustonosz, a o jego model, a dokładniej wygodę. O ile nic nas nie uciska i krew może swobodnie krążyć – nic nam nie grozi. Chodzi o niczym nie blokowany obieg limfy w okolicach piersi, który z kolei umożliwia usuwanie toksyn z komórek. Silny ucisk osłabia też ochronę antynowotworową i antywirusową. Amerykański Instytut Raka stwierdza na swojej stronie internetowej: „Badania wykazały możliwość pokonania większości nowotworów. Naukowcy szacują, że 60 do 70 procent nowotworów można wyeliminować dzięki dostępnej wiedzy i prostym zmianom w diecie i stylu życia”. To są mocne i budujące słowa. Dlatego polecam pochylić się nad poniższymi sugestiami i eliminować produkty wywołujące raka. Na pierwszy rzut oka spytasz: „to co mam jeść?”. Wierz mi, kiedy racjonalnie się zastanowisz, to znajdziesz szereg możliwości zastąpienia chemicznych produktów. Wymaga to wiedzy i wysiłku. Sama/sam oceń czy warto. Pokarmy wywołujące raka Bisfenol A (BPA) prążkowane puszki – składnik znajduje się w twardych tworzywach sztucznych i żywicy. Służy do okrywania puszek metalowych. Badania laboratoryjne na komórkach i zwierzętach stwierdziły, że BPA jest związany z rakiem, niepłodnością, cukrzycą i otyłością. Jeśli produkt w puszce nie jest oznaczony „bez BPA”, to prawdopodobnie zawiera bisfenol A (BPA). BPA można również znaleźć w licznych wyrobach z tworzyw sztucznych i w materiałach dentystycznych. Azotany i azotyny – utwardzone i wędzone środki spożywcze działają jak konserwanty. Stosuje się je aby zapobiec zepsuciu żywności ale także dodaje się je do mięs w celu uzyskania odpowiedniego koloru. Po ugotowaniu azotyny i azotany zmieniają się w produkty uboczne zwane: związki N-nitrozowe (nitrozoaminy). Związki N-nitrozowe zwiększają zachorowalność na raka. Ryby hodowlane – według grupy Food and Water Watch ryby hodowane na sprzedaż, zawierają wyższe poziomy zanieczyszczeń chemicznych w porównaniu do ryb dzikich. Niebezpieczne związki, to między innymi polichlorowane bifenyle znane jako czynnik rakotwórczy. Ze względu na przerybienie hodowli ryby są bardziej podatne na choroby. Wtedy aplikuje się je antybiotykami i pestycydami. Pestydycy stosuje się na przykład do odwszenia ryb hodowlanych, które są bardziej podatne na wszy, niż ryby morskie. GMO – organizmy modyfikowane genetycznie znajdują się w wielu produktach. Europa ma wyższe standardy w tej materii ponieważ wywalczyła nakaz oznaczania produktów GMO. Należy całkowicie unikać produktów z takim ometkowaniem. Grillowane mięso – policykliczne węglowodory aromatyczne lub PHAs produkowane są przez niektóre typy spalania takie jak spalanie węgla lub drewna. Dodatkowy problem powstaje gdy tłuszcz z mięsa spada do ognia powodując zwiększony ogień i dym. Pozwala to PHAs wchłonąć do jedzenia co zwiększa ryzyko narażenia rakotwórczego. Uwodornione oleje – uwodornione oleje znane również jako tłuszcze trans są wytwarzane przez człowieka. Te oleje mają strukturę chemiczną. Zostały zmienione, aby zapobiec psuciu się produktów. Harvard School of Public Health zauważa, że tłuszcze trans wspierają nadmierną aktywność systemu odpornościowego, związane są z chorobą serca, udarem mózgu i cukrzycą. Wywołują wiele chorób przewlekłych. Stosują je do maskowania zapachu i zmieniania smaku oleju. Popcorn z mikrofalówki – papierowe worki popcornowe pokryte są perfluoroalkilowem, kwasem perfluorooktanowym (PFOA) oraz perfluorooctane sulfonic (PFOS), aby zapobiec cieknięciu oleju przez opakowanie. Po podgrzaniu chemikalia wchłaniają się do popcornu; po spożyciu pokazują się jako zanieczyszczenia krwi. PFOA związany jest z guzami w narządach zwierząt (wątroby, trzustki, jąder i gruczołów sutkowych u szczurów) i wzrostu raka prostaty. Nieorganiczne owoce i warzywa – tradycyjnie uprawiane rośliny częstowane są: pestycydami i herbicydami. Dodatkowo hodowane są z nasion GMO. Są one niebezpieczne dla zdrowia. Dlatego tak ważne jest kupowanie owoców i warzyw od rolników nie stosujących chemii. Zdecydowanie polecam nie kupować warzyw i owoców w marketach. Przetworzona żywność – wędliny zawierają wysoki poziom azotyny i azotanów. Są to środki konserwujące, które mogą w dużych ilościach zwiększyć ryzyko wystąpienia raka żołądka i innych nowotworów. Przetworzona żywność jest na ogół z pełnej białej mąki, cukru, olejów, barwników, aromatów i innych niezdrowych składników. Cukier Rafinowany – naukowcy odkryli powiązania pomiędzy cukrem a wieloma chorobami: wysoki poziom niezdrowych tłuszczów we krwi, niski poziom HDL, zwiększone ryzyko chorób serca, wyższe stężenie trójglicerydów we krwi, otyłość, immunosupresja, zapalenie stawów i wiele innych dolegliwości. Napoje gazowane/napoje sportowe – nie ma wartości odżywczych w napojach coca coli, pepsi czy w napojach reklamowanych dla sportowców. Napoje te zawierają wysokie ilości fruktozowego syropu kukurydzianego, cukru, barwników roślinnych, bromowany olej roślinny (środek zmniejszający palność), aspartam i inne substancje chemiczne. Napoje te kradną z organizmu bardzo potrzebne witaminy i minerały. Izolat białka sojowego – 90-95 procent uprawianej soi, używane jest do tworzenia izolatu białka sojowego. Uprawy soi zostały genetycznie zmienione aby zagwarantować duże plony. Według Amerykańskiego Stowarzyszenia Dietetycznego izolaty białka sojowego mogą rozwinąć lub opóźnić zdolność organizmu do trawienia żywności i wchłaniania składników odżywczych do krwi. Soja przechodzi przez bardzo przemysłowy proces moczenia w kwasie w zbiornikach aluminiowych. Aluminium jest wysoce toksyczna dla systemu nerwowego i nerek. Cukier – komórki nowotworowe żywią się cukrem. Dlatego należy unikać produktów, które zawierają cukier. Głównie są to: makarony, węglowodany, pieczywa. Dla tych, którzy mają do czynienia z rakiem, eliminacja cukru jest kluczem. Biała mąka – komercyjne zboża uprawiane są z nasion zawierających fungicyd. Następnie rośliny opryskuje się pestycydami. Są zbierane i przechowywane w pojemnikach pokrytych owadobójczymi środkami. To wszystko zwiększa toksyczność żywności zrobionej z białej mąki. To jeszcze nie wszystko. Tlenek chloru w postaci gazowego chloru jest stosowany jako wybielacz jak również jako środek konserwowy. Końcowy efekt to produkt pozbawiony składników odżywczych i pełny toksyn. źródło: Kasia Brzoza Źródło: Jakie produkty naturalne mogą wspomóc leczenie nowotworów mówi dr Krzysztof Błecha, członek Sekcji Fitoterapii Polskiego Towarzystwa Lekarskiego Jak w przypadku chyba żadnej innej choroby, w przypadku nowotworu pacjent wypróbuje wszystko, co daje mu szansę na życie. Za każdą cenę. W przypadku metod naturalnych w leczeniu raka jest to cena za… Właśnie: za co?Za faktyczne leczenie czy za nadzieję? Jakie jest miejsce fitoterapii w leczeniu nowotworów? Metody naturalne najlepiej sprawdzają się w profilaktyce nowotworów oraz po leczeniu, by zapobiec nawrotom choroby. Jeśli popatrzymy na dane naukowe dotyczące czynników sprzyjających rozwojowi nowotworów, to czynniki dietetyczne odgrywają nawet większą rolę niż palenie papierosów. Właściwy sposób odżywania ma ogromny wpływ na to, czy nie zachorujemy na raka. Zwraca na to uwagę wielu autorów. prof. Mirosław Jarosz, wieloletni dyrektor Instytutu Żywności i Żywienia, w licznych publikacjach podawał dowody naukowe, że żywność, zwłaszcza warzywa i owoce, ma duży wpływ na zmniejszenie ryzyka zachorowania. Jeśli chodzi o zapobieganie nowotworom, wszyscy zgadzają się, że to, co się je, odgrywa ważną rolę. A w leczeniu? Jest wiele badań potwierdzających, że właściwy dobór surowców naturalnych może wpłynąć na to, czy nowotwór się rozwija, i w jakim tempie. Niestety, takie badania są wykonywane zwykle in vitro lub na zwierzętach, rzadko u ludzi. W artykule „Potencjał przeciwnowotworowy wybranych substancji roślinnych” zamieszczonym w materiałach naukowych z konferencji „Medycyna naturalna w leczeniu i profilaktyce nowotworów” napisał pan, że leki powstałe z ziół leczą nowotwory. Czy zioła są w stanie wyleczyć raka? Jest cała grupa leków przeciwnowotworowych pochodzenia roślinnego; np. vinkrystyna, vinblastyna to leki, których prekursorami są alkaloidy barwinka madagaskarskiego, z kolei taksany to leki, których substancje czynne pochodzą z kory cisu. Duża grupa roślin była analizowana pod kątem działania antynowotworowego, stwierdzono, że wiele z nich może działać w taki właśnie sposób. Trzeba jednak wyizolować z nich substancję czynną i stworzyć lek. Niektóre surowce roślinne mają potencjalnie własności przeciwnowotworowe. Pytanie tylko, w jakiej koncentracji musi być lek, by zadział. Przykład: czarnuszkę siewną w modelu zwierzęcym (na myszach) stosowano w leczeniu raka trzustki. Badania były prezentowane podczas jednej z konferencji naukowych Amerykańskiego Towarzystwa Walki z Rakiem; były bardzo obiecujące. Prawdopodobnie naukowcy poszukują związku działającego najsilniej i będą starać się go opatentować. Samej czarnuszki, jako surowca naturalnego, nie da się opatentować. A teraz pytanie: skoro mamy wyniki badań i wiemy, że za kilka lat być może pojawi się lek, to czy lekarz dysponujący takimi danymi, może je zlekceważyć i nie powiedzieć o tym pacjentowi? Zwłaszcza, że czarnuszka jest bezpieczna, co pokazują badania toksykologiczne. Mysz a człowiek to jednak różnica. W jakiej ilości należałoby stosować olej z czarnuszki, by przyniosło to efekt przeciwnowotworowy? Z tym właśnie jest problem, bo nie ma takich badań. Wiem, w jakiej ilości zalecić pacjentowi olej z czarnuszki, gdy leczę astmę oskrzelową lub katar sienny, gdyż przeprowadzono na ten temat badania kliniczne. Nie wiem jednak, jaka dawka byłaby optymalna w nowotworach. Gdy przychodzi do mnie pacjent i prosi o pomoc, doradzam, by wypijał pomocniczo kilka razy dziennie po łyżeczce oleju z czarnuszki siewnej, jeśli jest to dla niego możliwe (wszystko zależy, w jakim jest stanie ogólnym). Oczywiście zawsze zalecam, by leczył się przede wszystkim zgodnie z przyjętymi standardami leczenia danego nowotworu. Jeśli chodzi o optymalną dawkę oleju z czarnuszki, to jest to pytanie do badaczy. Na dziś stan naszej wiedzy jest taki: mamy surowiec, który może działać antynowotworowo, nie mamy jednak pewności, czy tak faktycznie jest i w jakiej dawce należałoby go przyjąć. Uważam jednak, że nie mogę o tym nie powiedzieć pacjentowi. Leczy Pan osoby chore na raka? Mam pod opieką takie osoby. Gdy przychodzi do mnie pacjent chory na nowotwór, zawsze zalecam, by leczył się zgodnie z zaleceniami lekarza prowadzącego terapię, a zioła i produkty naturalne stosował dodatkowo. Niestety, zdarza się, że pacjent jest wyśmiewany przez lekarza, gdy przychodzi z diagnozą nowotworu i mówi, że czytał o produktach naturalnych, które można stosować. Wychodzi wtedy z gabinetu i szuka na własną rękę w Internecie. Dzwoni pod znaleziony adres i słyszy: „Czy wie Pan, ile już osób wyleczyłem z raka?”. Wierzy, bo chce wierzyć, że raka da się wyleczyć bez chemioterapii, radioterapii, operacji i innych metod, które wydają się bardzo obciążające. Niestety, wiele osób niebędących lekarzami stosuje preparaty ziołowe, sugerując wręcz odstawienie terapii onkologicznych. Zawsze zalecam, by chory leczył się zgodnie z przyjętymi programami terapeutycznymi. Jeśli chce, to zalecam również preparaty na bazie roślin. I zdarzają mi się sytuacje wprawiające w osłupienie. Jedna z moich pacjentek, farmaceutka, twierdzi, że wyleczyła się z raka trzustki dzięki temu, że przyjmowała również olej z czarnuszki. Oczywiście, leczyła się też w sposób standardowy. Żyje. A wiadomo, jak trudny w leczeniu jest to nowotwór i jak wygląda przeżywalność. Wracając do produktów pochodzenia naturalnego: czy można je stosować w chorobach nowotworowych. Nie ma badań klinicznych przeprowadzonych na ludziach. Pytanie jednak, czy lepiej przyjmować coś, co działa potencjalnie prozdrowotnie, czy nie przyjmować? Jeśli chodzi profilaktykę, to nikt nie ma wątpliwości, że aronia, resweratrol czy czarnuszka są korzystne. Skoro tak, to dlaczego są wątpliwości w przypadku wystąpienia choroby nowotworowej? Być może mechanizm działania surowców roślinnych jest inny niż nam się wydaje, może modyfikują one ekspresję genów, być może są skuteczne tylko u niektórych osób. W onkologii popularna staje się personalizacja leczenia, wykonuje się badania genetyczne pacjenta. Być może podobnie należałoby postępować dobierając surowce roślinne, ale to melodia przyszłości. Jakie produkty naturalne mogą być stosowane pomocniczo w przypadku nowotworu? Potencjalne właściwości antynowotworowe mają owoce jagodowe, jak aronia, czarna borówka, żurawina, ale także zielona herbata. Ważnym składnikiem jest selen, którego naturalnym źródłem w diecie są grzyby, szczególnie borowiki, a także orzechy brazylijskie, soczewica, fasola, groch. Badania prof. Jana Lubińskiego wykazały, jak ważny dla profilaktyki nowotworów jest optymalny poziom selenu w organizmie. W Polsce są gleby ubogie w selen, dlatego jego zawartość w żywności jest niska i wiele osób ma jego niedobory. Z innych składników warto powiedzieć o czarnuszce siewnej, resweratrolu, czyli substancji obecnej w skórkach ciemnych winogron, czarnej hubie, czyli błyskoporku podkorowym. Czarna huba jest surowcem bogatym w składniki aktywne, takie jak fitosterole czy kwas betulinowy. Za własności przeciwnowotworowe odpowiedzialne są prawdopodobnie przede wszystkim polisacharydy. Stymulują układ odpornościowy, do produkcji limfocytów NK (naturalkiller). Mają też silne działanie przeciwzapalne. Badania prowadzono głównie na komórkach nowotworowych, były także pojedyncze doniesienia z badań naukowych na ludziach. Prof. Aleksander Ożarowski, znakomity farmakolog i guru polskiej fitoterapii, tak przed laty opisywał właściwości czarnej huby: „działa przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie, wzmacniająco, zwiększa odporność organizmu, pobudza wytwarzanie interferonu, substancji przeciwwirusowej. Jeżeli słuszne jest przekonanie, że wirusy są przyczyną powstawania niektórych nowotworów, to wyciągi z czarnej huby mogą mieć znaczenie pomocnicze zarówno w chorobie nowotworowej, jak i w chorobach wirusowych”. Wspomagał leczenie nowotworów, stosując czarną hubę? Tak, czarna huba to jeden z wyjątkowych surowców zielarskich, z którego robi się odwary i ekstrakty. Błyskoporek podkorowy był przedmiotem badań w dawnym ZSRR, prowadziły je instytuty naukowe poszczególnych republik. To potencjalny lek przeciwnowotworowy, w amerykańskim urzędzie patentowym są zastrzeżone wszystkie preparaty z czarnej huby do podawania dożylnego, domięśniowego i podskórnego. Skoro surowce naturalne stały się prekursorami leków, które już wykorzystujemy, to trzeba być otwartym również na kolejne naturalne preparaty. Gdy pacjent dowie się, że pomaga czarnuszka, prawdziwki, aronia, to jest ryzyko, że będzie się odżywiał głównie takimi produktami, co może spowodować zaburzenia odżywiania… Dlatego tak ważne jest, żeby pacjent trafił do lekarza, któremu będzie mógł zaufać i powiedzieć, że przeczytał o właściwościach zdrowotnych produktów naturalnych, a lekarz go nie wyśmieje, tylko mu doradzi, zgodnie ze swoją tak ważne jest to, żeby lekarze wiedzieli także o substancjach pochodzenia naturalnego, które można wykorzystywać w terapii. Profesor Ożarowski pozostawił mi historie chorób pacjentów, których leczenie przeciwnowotworowe przez wiele lat wspomagał produktami naturalnymi. Początkowo nie chciałem tym się zajmować, ponieważ fitoterapia nowotworów to trudny temat. Czy jednak miałem te informacje zachować dla siebie – z obawy, co ktoś inny pomyśli? Czy takie postępowanie byłoby etyczne? Moim zdaniem, fitoterapia może być pomocna w leczeniu nowotworów. Bardzo dobrze sprawdza się też u pacjentów, którzy chorowali na raka, obecnie są w remisji lub zostali wyleczeni, a produkty naturalne stosują w profilaktyce nawrotu. Jest wiele surowców, które można potencjalnie zastosować, ponieważ nie są toksyczne. Ja zalecam wyłącznie preparaty doustne, znane medycynie od wielu tysięcy lat, takie jak wyciągi z aronii, olej z czarnuszki, resweratrol. Uważam, że można je bezpiecznie stosować, oczywiście zawsze za wiedzą lekarza. Rozmawiała Katarzyna Pinkosz Rak piersi stanowi dużą grupę zróżnicowanych i heterogennych co do biologii i przebiegu nowotworów. Nowotwór piersi stanowi 25% ogółu wszystkich zachorowań na nowotwory złośliwe wykrywane u kobiet. W Polsce stwierdza się każdego roku kilkanaście tysięcy nowych przypadków. Częstość występowania choroby związana jest z poziomem cywilizacyjnym społeczeństwa. Szczyt zachorowań na raka piersi występuje u kobiet w wieku 50-69 lat. Wiedza na temat nowotworów złośliwych piersi poszerza się i ulega zmianie. Choć nowe leki i opcje terapeutyczne pozytywnie wpływają na poprawę rokowania, to najważniejsze pozostaje wykrycie choroby na wczesny etapie zaawansowania. Pomóc może w tym zachowanie tzw. czujności onkologicznej wyrażającej się znajomością potencjalnych objawów raka piersi i metod diagnostyki oraz korzystaniem z badań profilaktycznych i przesiewowych (skrining). Poniższy poradnik zawiera informacje dotyczące objawów raka piersi, metod wykrywania i diagnostyki nowotworów sutka oraz podstawowe zalecenia związane z leczeniem guzów piersi. SPIS TREŚCI: Rak piersi – jakie daje objawy Lista najczęstszych objawów raka piersi Jak wykryć nowotwór piersi Rak sutka – diagnostyka i badania Rak piersi – metody leczenia Rak piersi – jakie daje objawy Symptomy chorobowe i potencjalne objawy raka piersi (guza sutka) zależą przede wszystkim od stopnia jego zaawansowania. Zarówno rak piersi, jak i łagodny nowotwór sutka w początkowym okresie rozwoju przebiegają najczęściej bezobjawowo i wówczas zmiany nowotworowe najczęściej wykrywa się podczas profilaktycznej mammografii lub innego badania diagnostycznego piersi. Każde niepokojące zmiany, które mogą stanowić potencjalne objawy raka piersi powinien zweryfikować doświadczony lekarz. We wczesnych stadiach rak sutka może być wykryty wyłącznie badaniem specjalistycznym. W miarę rozrostu guza piersi dochodzą kolejne symptomy takie jak: asymetria piersi, wciągnięcie skóry lub brodawki sutkowej, zaczerwienienie skóry, jednostronny wyciek z brodawki. Najczęstszym objawem raka sutka jest guz, który nierzadko wykrywa sama chora. Częstość występowania tego objawu szacuje się między 65% a 76%. Guz w piersi jest zwykle dość twardy, czasami ma nierówną powierzchnię i na ogół dobrze wyczuwalne granice. Guzek piersi jest najczęściej całkowicie niebolesny, a pacjentki bardzo rzadko zgłaszają towarzyszące mu objawy, takie jak kłucie czy pociąganie. Innym charakterystycznym objawem jaki daje rak piersi jest wyciek z brodawki sutkowej. Sama brodawka może być wciągnięta, pogrubiała, o zmienionym zabarwieniu lub z owrzodzeniami. Symptomy raka sutka mogą dotyczyć także skóry. Może ona być zaczerwieniona, zmieniona, z obecnością twardego nacieku, owrzodzenia czy wciągnięcia. Objaw skórki pomarańczowej świadczy zazwyczaj o znacznym miejscowym zaawansowaniu procesu nowotworowego. Do typowych objawów raka piersi nalezą również powiększenie okolicznych węzłów chłonnych oraz symptomy związane z przerzutami w odległych narządach. Szczególnie agresywną postacią raka piersi jest zapalny rak sutka, który na szczęście występuje relatywnie rzadko. W badaniu przedmiotowym często nie stwierdza się guza, a objawem zapalnego raka piersi jest obrzęknięta „pomarańczowa” skóra. ZOBACZ: JAK BADAĆ PIERSI Najczęstsze objawy raka piersi – lista U kobiet, u których rozwija się rak sutka, zmiany w obrębie skóry piersi mogą obejmować zaciągnięcie skóry nad guzem (czasem bardzo dyskretne), obrzęk skóry, zmiany o charakterze tak zwanej „skórki pomarańczy” (objaw zaawansowanego raka piersi i częsty w raku zapalnym), zaczerwienienie skóry i jej owrzodzenie. Naciek skóry lub jej owrzodzenie to objaw zaawansowanego raka piersi podobnie jak guzki satelitarne. Objawy raka piersi w obrębie brodawki sutkowej charakteryzują się wyciekiem z brodawki sutkowej, który ma charakter surowiczy lub surowiczo-krwisty, wciągnięciem brodawki (rzadki objaw nowotworu piersi), wykwitami o charakterze zmian krostowatych, w sytuacji progresji rakowi sutka może towarzyszyć krwawienie lub owrzodzenie. Ból jest dość rzadkim objawem towarzyszącym pierwotnej zmianie w piersi, natomiast jest częstym symptomem zaawansowanego raka piersi, gdy na przykład obecne są przerzuty raka do kości. Niewielka grupa chorych kobiet z rakiem sutka odczuwa dyskretne dolegliwości w postaci kłucia, krótkotrwałego dyskomfortu i bólu w okolicy guza piersi. Częstym objawem raka piersi jest powiększenie pachowych węzłów chłonnych po stronie guza. U niektórych chorych rak piersi przybiera postać zapalną i objawia się wówczas obrzękiem i zaczerwienieniem skóry, zwiększonym uciepleniem i bolesnością. U kobiet karmiących piersią, rak sutka został opisany jako zjawisko nazywane milk rejection sign, które polega na niechęci dziecka do ssania chorej piersi matki. Charakterystyka objawów choroby nowotworowej piersi z przerzutami do odległych narządów zależy od lokalizacji tych zmian (duszność, bolesność związana ze złamaniem kości, zawrotu głowy i wymioty, niewydolność oddechowa) Nowotwór piersi – jak wykryć Rosnąca liczba wykrywanych nowotworów złośliwych w obrębie gruczołu piersiowego u chorych bez charakterystycznych symptomów i objawów raka piersi jest wynikiem prowadzonych na szeroką skalę badań rzesiewowych. Największe znaczenie we wczesnym wykrywaniu raka piersi ma mammografia, która umożliwia wykrycie postaci przedklinicznych. Do cech sugerujących w badaniu mammograficznym obecność złośliwego procesu i mogących świadczy o rozwoju tak podstępnej choroby jaką jest rak sutka zaliczamy: asymetrię, obecność mikrozwapnień, litą zmianę o intensywnym wysyceniu i zaburzenia struktury gruczołu piersiowego. W przypadku wykrycia wspomnianych zmian konieczna jest dalsza ocena w kierunku diagnozy: rak piersi. Nie każdy guz piersi jest rakiem, lecz do chwili wyjaśnienia jego natury powinien być traktowany jako potencjalny nowotwór złośliwy. Warto pamiętać, że podstawą ustalenia ostatecznego rozpoznania w przypadku raka piersi jest zawsze wynik badania patomorfologicznego. Podstawą diagnostyki guza piersi jest biopsja gruboigłowa z oceną typu nowotworu, ekspresji receptorów, oceną stopnia złośliwości G i wskaźnika proliferacji Ki-67. ZOBACZ: PROFILAKTYCZNA MASTEKTOMIA Rak sutka – diagnostyka obrazowa Diagnostyka nowotworów sutka opiera się na mammografii diagnostycznej, badaniu ultrasonograficznemu lub w niektórych przypadkach na badaniu rezonansem magnetycznym. Klasyczna mammografia jest najważniejszą metodą obrazowania piersi. Objawy mammograficzne zmiany łagodnej piersi to guzek o wysyceniu równym tkance gruczołowej, zmiana dobrze ograniczona, łagodne zwapnienia, zmiana o kształcie okrągłym, owalnym lub policyklicznym. Mammografia pozwala na wykrycie zmiany o średnicy zaledwie kilku milimetrów, umożliwia ocenę lokalizacji guza oraz wykonanie biopsji (celowanej lub otwartej) Badanie USG cechuje się mniejszą czułością i swoistością, ale jest to technika szczególnie przydatna u młodych kobiet, które pragną sprawdzić czy w ich piersiach nie rozwija się tak podstępna choroba jak rak piersi. Ultrasonografia jest badaniem bezpiecznym dla kobiet w ciąży. Nie znajduje zastosowania w badaniach przesiewowych ponieważ rzadko pozwala na wykrycie zmian niewyczuwalnych palpacyjnie. Rezonans magnetyczny piersi to technika charakteryzująca się wysoką czułością i swoistością. Przeszkodą w powszechnej diagnostyce obrazowej raka piersi z wykorzystaniem MRI jest wysoki koszt procedury. W praktyce wykorzystywany jest w przypadku zmian niejednoznacznych i wymagających pogłębionej diagnostyki. Rak piersi – leczenie Jak podkreślają eksperci – wczesne wykrycie guza pozwala na szybkie rozpoczęcie leczenia raka piersi. W związku z tym, wszystkie kobiety powinny zachować czujność onkologiczną wyrażającą się znajomością objawów raka piersi oraz przestrzeganiem zasad profilaktyki. Należy również niezwłocznie konsultować z lekarzem wszelkie niepokojące symptomy mogące sugerować rozwój raka piersi. Rak przedinwazyjny przewodowy piersi (DSCI) wymaga leczenia chirurgicznego lub leczenia oszczędzającego pierś z uzupełniającą radioterapią, albo wykonania mastektomii. W leczeniu radykalnym wczesnego raka piersi stosuje się: chirurgię, radioterapię, hormonoterapię, chemioterapię oraz leczenie anty-HER2. Oznacza to, że optymalna strategia leczenia raka piersi powinna uwzględniać wielodyscyplinarną terapią skojarzoną. Wykorzystuje się zarówno metody leczenia miejscowego (zabieg chirurgiczny raka piersi i radioterapię) oraz postępowanie systemowe ( chemioterapia, hormonoterapia, leczenie celowane molekularnie lub immunoterapia). Podstawą do ustalenia właściwej sekwencji leczenia raka piersi jest wynik badania histopatologicznego, ustalenie czynników prognostycznych i predykcyjnych oraz określenie stopnia zaawansowania choroby. Zaleca się, aby pacjentki u których zdiagnozowano raka sutka był leczone w wyspecjalizowanych ośrodkach referencyjnych. W maju 2019 roku Minister Zdrowia Łukasz Szumowski podpisał rozporządzenie wprowadzające w w Polsce system Breast Cancer Unit. Oznacza to, że w naszym kraju powstaje sieć wyspecjalizowanych szpitali dedykowanym chorym z rakiem piersi. W takich placówkach osiąga się najlepsze wyniki leczenia raka piersi. Rokowania przy raku piersi zależą od zaawansowania choroby, co podkreśla znaczenie wczesnego wykrycia guza oraz znajomości potencjalnych objawów raka piersi. ZOBACZ: RAK PIERSI – BAZA WIEDZY Krtań jest najczęstszą lokalizacją nowotworów złośliwych regionu głowy i szyi. W Polsce rak krtani i gardła stanowi 4% wszystkich nowotworów u mężczyzn i 0,5% nowotworów u kobiet. W obrębie głośni zwykle występują raki wysoko lub średnio zróżnicowane (GI-II), w górnym piętrze krtani – częściej niż w głośni – stwierdza się raki o niskim stopniu zróżnicowania (GIII), których mało charakterystyczne objawy nie zawsze skłaniają pacjentów do odpowiedniej diagnostyki w kierunku tak groźnej choroby, jaką jest nowotwór gardła. Rzadko występującą formą raka płaskonabłonkowego krtani jest jego postać brodawczakowata. Ponad 90% wszystkich przypadków raka krtani stanowią raki płaskonabłonkowe, mimo że w przeważającej części krtań pokryta jest nabłonkiem migawkowym. U palaczy nabłonek ulega jednak metaplazji płaskonabłonkowej, przerostowi i dysplazji. Bezpośrednią zmianą przedrakową, która może przekształcić się w nowotwór gardła, dający często niespecyficzne objawy, jest tzw. dysplazja dużego stopnia. W zależności od lokalizacji w obrębie krtani, raki gardła różnią się częstością występowania, objawami oraz metodami leczenia. Szczyt zachorowań na raka krtani i gardła przypada na VI dekadę życia. Rak gardła Za najważniejszy czynnik etiologiczny, sprzyjający rozwojowi raka gardła, uznaje się palenie tytoniu. Rak krtani występuje bardzo rzadko u osób niepalących. Do innych czynników zwiększających ryzyko zachorowania na ten rodzaj nowotworu zalicza się nadużywanie alkoholu. Innym długoterminowym czynnikiem ryzyka wystąpienia tej podstępnej choroby, jaką jest rak gardła, jest refluks żołądkowo-przełykowy, który podrażnia błonę śluzową gardła dolnego i krtani przez treść żołądkową. Wpływ na rozwój raka krtani może mieć także długotrwała ekspozycja (zawodowa) na drażniące substancje chemiczne, opary kwasów, kleje, farby, rozpuszczalniki, pyły i metale ciężkie. Rodzaje raka krtani i gardła Rak głośni stanowi nieco ponad połowę wszystkich raków krtani. Ten rodzaj raka gardła cechuje mała dynamika wzrostu i późne przerzuty do okolicznych węzłów chłonnych. Objawy raka głośni związane są przede wszystkim z zaburzeniami mowy (od chrypki aż do bezgłosu), które pojawiają się dość wcześnie i dusznością. Rak krtani okolicy nagłośniowej (najczęściej nagłośnia) występuje u blisko 1/3 wszystkich chorych. Cechuje go duża dynamika wzrostu i wczesne przerzuty do okolicznych węzłów chłonnych. Pierwszym objawem nowotworu gardła okolicy nagłośniowej jest podrażnienie w gardle i uczucie przeszkody przy połykaniu. Rak krtani okolicy podgłośniowej (podgłośnia) jest zaliczany do najrzadszej lokalizacji tego nowotworu. Ten typ raka gardła cechuje niewielka dynamiką i długo przebiega bezobjawowo. Objawy raka krtani Diagnostyka onkologiczna raka krtani i gardła jest identyczna jak w przypadku innych nowotworów regionu głowy i szyi. Szczególną rolę odgrywa laryngoskopia pośrednia przy użyciu lusterka krtaniowego i bezpośrednia. O rozpoznaniu nowotworu gardła decydują nie tylko charakterystyczne objawy i symptomy, ale przede wszystkim badanie histopatologiczne wycinka pobranego drogą biopsji wycinkowej w trakcie bezpośredniego wziernikowania narządu (badanie direktoskopowe lub fiberoskopowe). W ocenie stopnia zaawansowania klinicznego guza krtani obowiązuje wykonanie następujących badan obrazowych: tomografia komputerowa szyi, USG szyi z oceną węzłów chłonnych i przestrzeni przednagłośniowej, RTG klatki piersiowej w 2 projekcjach, tomografia komputerowa klatki piersiowej ( w przypadku masywnych przerzutów raka do węzłów chłonnych grupy III i IV szyi). Najbardziej charakterystycznym objawem i wręcz symptomem raka krtani i gardła jest chrypka. Zmiana barwy głosu jako wczesny objaw raka krtani dotyczy tylko i wyłącznie poziomu głośni i zmian zlokalizowanych w obrębie fałdów głosowych. Występujące objawy w przebiegu nowotworu gardła mają często charakter sugerujący istnienie przewlekłego schorzenia dróg oddechowych i dlatego długo pozostają lekceważone zarówno przez pacjentów jak i lekarzy. Wczesne objawy raka krtani zależą od pierwotnego umiejscowienia guza i są różne dla poszczególnych poziomów krtani. Objawy raka krtani i gardła Symptomy raka głośni – objawy nowotworu gardła obserwuje się już we wczesnych stopniach zaawansowania klinicznego guza jako zaburzenia głosu, początkowo o zmianie barwy, osłabienia, braku dźwięczności, męczliwości i okresowej chrypki o zmiennym natężeniu, która nasila się po wysiłku głosowym. Objawy te mogą sugerować przeziębienie, lecz nie ustępują podczas leczenie przeciwzapalnego. W miarę rozwoju guza mogą pojawić się także inne objawy wskazujące na nowotwór gardła: w postaci duszności, stałej chrypki i świstu krtaniowego. Objawy raka krtani okolicy nadgłośniowej – nowotwory te cechują się skrytym i nietypowym przebiegiem, długo dając objawy i dolegliwości sugerujące obecność przewlekłego stanu zapalnego gardła. W początkowym stadium choroby pacjent zgłasza dyskomfort związany z uczuciem zawadzania w gardle, suchości, drapania i podrażnienia. W przypadkach bardziej zaawansowanego raka gardła, przy dużej objętości guza obserwuje się dysfagię związaną z zajęciem sąsiednich struktur, krwioplucie oraz owrzodzenia i nieprzyjemny zapach z ust. Symptomy podgłośniowego raka gardła – jednym z pierwszych objawów raka krtani tego typu może być dyskretna zmiana barwy głosy spowodowana postępującym unieruchomieniem stawu pierścienno-nalewkowego. W niektórych przypadkach ten typ raka gardła długo rozwijają się bezobjawowo, powoli zwiększając objętość i powodując stopniowe zwężanie pasażu powietrznego. W przypadkach bardziej zaawansowanego raka pojawia się duszność, początkowo wysiłkowa, a potem spoczynkowa. Jeżeli dojdzie do rozpadu guza, wówczas u osoby chorej na ten typ nowotworu gardła pojawia się objaw w postaci krwioplucia.[accordion] [acc_item title=”RAK KRTANI I GARDŁA – OBJAWY”]Każda chrypka trwająca ponad 3 tygodnie, zwłaszcza u osoby palącej papierosy, stanowi wskazanie do konsultacji z lekarzem i przeprowadzenia badania laryngologicznego.[/acc_item] [/accordion] Leczenie raka krtani Leczenie raka krtani zależy od lokalizacji guza i stopnia jego zaawansowania klinicznego (system TNM wyróżnia odrębne klasyfikacje dla okolicy nadgłośniowej, podgłośniowej i głośni). Wybierając metodę leczenia raka gardła zawsze należy rozważyć możliwość zaoszczędzenia krtani. We wczesnych stopniach (T1-2,N0) leczeniem z wyboru u pacjentów ze zdiagnozowanym rakiem gardła jest radykalna radioterapia lub usunięcie guza techniką laserową. Alternatywę stanowi zabieg operacyjny oszczędzający krtań. Zabiegi operacyjne raka krtani wykonywane są zewnątrzustnie lub z dostępu otwartego. Technika zależy od lokalizacji oraz zaawansowania nowotworu krtani. Podjęcie decyzji o możliwości częściowego usunięcia krtani jest złożonym procesem i zależy od objawów choroby, stopnia sprawności chorego, stopnia zaawansowania raka i doświadczenia chirurga. W zaawansowaniu T3 najczęściej wykonuje się całkowitą laryngektomię, uzupełnioną napromienianiem. Innym postępowaniem u osób, u których rozpoznano nowotwór gardła, jest radykalna radioterapia lub równoczesna chemioradioterapia; ta metoda pozwala zachować krtań u ponad połowy chorych. Laryngektomię wykonuje się wówczas tylko w przypadku niewyleczenia nowotworu lub jeśli doszło do miejscowego nawrotu. W zaawansowaniu T4 obowiązuje leczenie skojarzone raka gardła (najczęściej z udziałem chirurgii i/lub radioterapii i chemioterapii. Leczenie raka gardła W sytuacji, gdy rak gardła daje przerzuty do okolicznych węzłów chłonnych często kojarzy się wycięcie układu chłonnego szyi (tzw. operacja Jawdyńskiego-Crile’a) z radioterapią. W zaawansowanych stadiach raka krtani i nawrotach po wcześniejszym leczeniu niekwalifikujących się chorych do postępowania miejscowego stosuje się paliatywną chemioterapię. W raku krtani i gardła częste są przypadki wieloletniego przeżycia pacjentów po zakończonym leczeniu onkologicznym w tym po usunięciu krtani. Wiąże się to z potrzebą rehabilitacji mowy u tych chorych, gdyż jej utrata stanowi dla pacjentów bardzo istotny problem społeczno-psychologiczny. Rokowanie raka gardła i krtani Rokowanie w raku krtani zależy od zaawansowania klinicznego i lokalizacji. Najlepsze wyniki leczenia osiąga się w raku głośni i gardła, gdzie przy ruchomych fałdach głosowych odsetek 5-letnich przeżyć wynosi około 90%. W przypadku raka krtani okolicy nagłośniowej u chorych bez przerzutów do węzłów chłonnych 5-etnie przeżycie wynosi około 80% (przy zajętych węzłach 40%). Nowotwór gardła okolicy podgłośniowej cechuje się gorszym rokowaniem. Podobnie jak w przypadku innych raków głowy i szyi, chorzy na niezaawansowanego raka krtani lub gardła mogą być leczeni operacyjnie, jak i napromienianiem. Miejscowy rak gardła zaawansowane wymagają leczenia skojarzonego (operacji i radioterapii bądź radiochemioterapii). Radioterapia u pacjentów, u których zdiagnozowano nowotwór gardła, pozwala uzyskać wyleczenia miejscowe na poziomie 75-95% u chorych na raka głośni i nadgłośni w stopniu T1-2. Odsetek wyleczeń miejscowych po otwartej laryngektomii częściowej w przypadku wczesnego raka krtani wynosi 84-98%. Skuteczność przezustnych zabiegów laserowych wczesnego raka krtani i gardła sięga 82-100%. Zabiegi te wymagają jednak dużego doświadczenia, które ma niewielka liczba ośrodków onkologicznych. Skuteczność leczenia w stopniach T3 nowotworu złośliwego gardła sięga 50%, natomiast w przypadku cechy T4 jest jeszcze niższa. U chorych na raka krtani, ze względu na wspólne czynniki przyczynowe, istnieje zwiększone ryzyko zachorowania na drugi nowotwór niezależny układu oddechowego (najczęściej rak płuca) lub inny nowotwór narządów głowy i szyi (w tym rak gardła), co należy uwzględniać w trakcie badań kontrolnych po leczeniu. Warto w tym miejscu podkreślić szczególną rolę, jaką odgrywają zachowanie czujności onkologicznej (zarówno przez pacjentów jak i lekarzy), wczesna diagnostyka onkologiczna pozwalająca na wykrycie nowotworu krtani, gardła czy innego narządu w obrębie głowy i szyi w niezaawansowanym stadium cechującym się lepszym rokowaniem oraz profilaktyka raka krtani (przede wszystkim unikanie alkoholu i papierosów). ZOBACZ: NOWOTWORY GŁOWY I SZYI – INFORMACJE Rak krtani i rak gardła – objawy, leczenie, rokowanie – bibliografia Pod red. R. Kordek, Onkologia, podręcznik dla studentów i lekarzy, Gdańsk 2013. Pod red. M. Krzakowski, K. Warzocha, Zalecenia postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w nowotworach złośliwych 2013, Gdańsk 2013. Pod red. M Krzakowski, A. Kawecki, Nowotwory złośliwe TOM I, Lublin 2012. Pod red. W. Szyfter, Nowotwory w otorynolaryngologii, Poznań 2012.

co mi daje raka